UIAA YÜRÜYÜŞ, TIRMANIŞ VE DAĞCILIK BİLDİRİSİ (11/2024)

Bu bildiri Kasım 2024'te UIAA Genel Kurulu tarafından oylanarak kabul edilmiş ve bildirilmiştir.

🧗‍♀️ 1) Etik ve Tarz

• 🎛️ Tırmanış tarzımızı açık ve dürüst şekilde beyan ederiz.

• 🧭 Herkes kendi tarzını seçmekte özgürdür; yeter ki 🌿 doğaya ve 🤝 başkalarına zarar verilmesin.

• 📝 Başarılarımızı doğru raporlar, gerçeği çarpıtan dijital düzenlemelerden kaçınırız.

• 🧩 Macera rotalarını olabildiğince doğal bırakır, bolt vb. müdahaleleri yalnızca zorunlu ise ve yerel geleneklere göre yaparız.

• 💪 Başarısız olma cesaretini taşır, 🌐 sosyal medyayı sorumlu kullanırız.

🤝 2) Başkalarının Tarzına Saygı

• 🌍 Tırmanış; hiking’den yarışmaya, alpinden klasik dağcılığa geniş bir yelpazedir.

• 🎭 Farklı kültür ve stillere saygı duyarız; “hafif/low impact” yaklaşımları teşvik ederiz.

• 🏔️ Rehberli/ekspedisyon tırmanışları dâhil çeşitliliği kabul eder, küçümseyici dilden kaçınırız.

🧘 3) Başkalarının Deneyimine Zarar Vermemek

• 🪨 Yerel geleneklere aykırı bolt/peg yerleştirmeyiz; vahşi alanlarda kalıcı altyapı kurmayız.

• 🏃 Hızlı ekiplere yol verir, 🔇 sessiz bölgelerde sessizliği korur, 🧰 ekipmanı vaktinde toplarız.

• 🧗‍♀️ Çıkış ekibi, güvenliyse iniş ekibine göre önceliklidir; yerel toplulukların uygulamaları esastır.

• 🚫 Kaya yüzeyini ek tutamak ekleyip/ keserek tahrip etmeyiz; 🏔️ rota/zirve adlarında kültürel hassasiyete dikkat ederiz.

⚖️ 4) Risk, Başarı ve Başarısızlık Dengesi

• 🔍 Dağa çıkmadan özn el/nesn el riskleri kısaca değerlendiririz (tehlike, etkilenenler, olasılık/sonuç, önlem).

• 🌄 Eylemlerimizin ekip, çevre, arama-kurtarma ve aile üzerindeki etkisini düşünürüz.

• ⚠️ Dağda yaralanma/ölüm riski olabileceğini kabul eder; başkalarını tehlikeye atmayız ve uyarırız.

🫱‍🫲 5) İhtiyaç Halindekilere Yardım

• ⛑️ Yardımı öne koyarız; hedefimizden vazgeçmemiz gerekse bile.

• 🦺 Önce kendi güvenliğimizi, sonra yaralıyı objektif tehlikelerden koruruz; 📞 kurtarmayı derhal haberdar ederiz.

• 🕊️ Olayları sansasyonelleştirmeden, kültürel değerlere saygıyla ele alırız; 🏘️ yerel halka da destek oluruz.

🌿 6) Haklar ve Sorumluluklar — Doğa ve İnsan

• 🧬 Dağlar biyo/jeo-çeşitlilik barındırır; tırmanış erozyon, habitat kaybı, görsel bozulma yaratabilir.

• 🏕️ Düşük etkiyle kamp kurar; odun yakmaktan kaçınır, su kaynaklarından ≥30 m uzak durur, sessizliği koruruz.

• 🗑️ Atığı minimize eder, organik dâhil tüm atığı geri taşır, 💧 suları kirletmeyiz.

• 🦌 Yaban hayatına dokunmayız/beslemeyiz; 🧴 chalk kullanımını azaltırız; rota temizliği öncesi yerelle istişare ederiz.

• 🛰️ Yerel çevre projelerini destekler, sorunları yetkililere bildiririz.

🌡️ 7) İklim Değişikliği ve Etkimizi Azaltma

• 🧊 Isınma; donma hattını yükseltir, buzulları eritir, rotaları ve güvenlik koşullarını değiştirir.

• 🚆 Düşük karbonlu ulaşımı (toplu taşıma/araç paylaşımı/EV) tercih eder, ✈️ gerekiyorsa karbon dengeleme yaparız.

• 🔁 Ekipmanı geri dönüştürür, sürdürülebilir ürünleri seçer, 🚯 tek kullanımlık plastikten kaçınırız.

• 🌲 Ağaçlandırma/flora-fauna projelerini ve 🧭 bilimsel araştırmaları destekler; 📢 farkındalık yayarız.

🏞️ 8) Yerel Düzenlemeler ve Kültür

• 📜 Ev sahibi ülke/bölgenin yasal ve teamülî kurallarına uyarız; bize mantıksız gelse bile saygı duyarız.

• 🏔️ Kutsal/hassas alanları incitmeyiz; 🛍️ yerel ekonomiyi ve ⚒️ adil çalışma koşullarını destekleriz.

• 🌾 Arazi sahiplerinin haklarına ve dağların geleneksel kullanımına saygı duyar; diğer ziyaretçileri de gözetiriz.

🏕️ 9) Sorumlu Erişim Hakkı

• 🏔️ Dağlara/kayalıklara sorumlu ve sürdürülebilir erişimi temel hak sayarız.

• 🤝 Koruma otoriteleriyle uzlaşır, kısıtlamalara uyar; esneklik-diyalog-iş birliği esastır.

• 🧭 Popülerleştirme kararlarında taşım a kapasitesi ve bozulma riskini gözetiriz.

• 📢 Erişim düzenlemelerini paylaşır ve uygulanmasını destekleriz.